Trong bối cảnh tình trạng buôn bán, vận chuyển thuốc lá nhập lậu và sự gia tăng nhanh chóng của các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới như: Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang gây nhiều hệ lụy xã hội, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Ninh Bình đã và đang triển khai đồng bộ nhiều biện pháp để siết chặt quản lý, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo trật tự an toàn xã hội.
Tình hình buôn bán thuốc lá trên địa bàn tỉnh
Ninh Bình là tỉnh nằm ở phía Nam đồng bằng sông Hồng, không phải điểm nóng về buôn lậu thuốc lá, song tình trạng buôn lậu thuốc lá vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Các đối tượng thường trà trộn thuốc lá vào các mặt hàng thông thường rồi cất giấu, nguỵ trang trong các phương tiện vận tải như xe khách, xe tải, xe chuyển phát nhanh để vận chuyển đưa vào tiêu thụ, hoặc cất giấu trong các cơ sở kinh doanh dịch vụ như quán cà phê, karaoke, nhà hàng ăn uống… rất khó phát hiện.
Đáng lo ngại, thuốc lá thế hệ mới đang ngày càng phổ biến, đặc biệt là thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng. Các sản phẩm này chứa hàm lượng nicotine tương tự như thuốc lá truyền thống nên có tính gây nghiện. Đáng nói là lượng nicotin trong thuốc lá điện tử rất khó kiểm soát, do phần lớn tinh dầu sử dụng trong thuốc lá điện tử đều không có nguồn gốc rõ ràng. Mặt hàng thuốc lá điện tử chủ yếu được giao bán trên mạng, không bày bán công khai, do đó công tác kiểm tra, phát hiện hành vi vi phạm về kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu, thuốc lá thế hệ mới rất là khó khăn. Bên cạnh đó, đối tượng sử dụng chủ yếu là thanh thiếu niên – lứa tuổi rất dễ bị lôi cuốn và lệ thuộc.
Ông Phan Thế Anh, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Ninh Bình cho biết: “Chúng tôi xác định việc kiểm soát thuốc lá nhập lậu và thuốc lá điện tử là nhiệm vụ lâu dài, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ của nhiều lực lượng. Mục tiêu quan trọng nhất là bảo vệ sức khỏe nhân dân, đặc biệt là giới trẻ trước những tác hại khôn lường của thuốc lá.”
Kết quả kiểm tra, xử lý
Thực hiện chỉ đạo, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Ninh Bình đã ban hành văn bản số 65/CCQLTT-NVTH ngày 14/8/2025 chỉ đạo các Đội Quản lý thị trường trực thuộc phối hợp với các lực lượng chức năng trên địa bàn chủ động triển khai các biện pháp nghiệp vụ, đặc biệt là công tác quản lý địa bàn, giám sát, thu thập thông tin, thực hiện rà soát đối với các địa điểm kinh doanh thuốc lá không đảm bảo khoảng cách theo quy định. Cùng với công tác kiểm tra, xử lý vi phạm, Chi cục đã tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, ký cam kết với các tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc lá trên địa bàn quản lý nghiêm túc thực hiện các quy định của pháp luật trong kinh doanh; cung cấp thông tin địa chỉ, số điện thoại của đơn vị để người dân phản ánh, tố giác vi phạm; cung cấp thông tin, hình ảnh, kết quả kiểm tra, xử lý vi phạm về thuốc lá để đăng tải lên Trang thông tin điện tử của Chi cục Quản lý thị trường và Sở Công Thương, Báo và Đài Phát thanh - Truyền hình. Tình hình xử lý vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh bán buôn, bán lẻ sản phẩm thuốc lá 6 tháng đầu năm 2025 với 07 vụ kiểm tra, số tiền từ xử phạt vi phạm hành chính: 34.500.000 đồng, trị giá tang vật bị tiêu hủy: 29.422.000 đồng. Riêng từ ngày 11/8/2025 đến nay, chưa phát hiện vụ việc nào vi phạm liên quan đến sản phẩm thuốc lá. Đây là kết quả bước đầu tích cực, thể hiện hiệu quả từ sự vào cuộc quyết liệt của các lực lượng chức năng.
Khó khăn, thách thức còn nhiều
Theo Chi cục Quản lý thị trường, công tác kiểm tra, xử lý vẫn gặp nhiều khó khăn. Một bộ phận người dân vẫn có nhu cầu sử dụng thuốc lá ngoại nhập lậu vì giá rẻ, mẫu mã đa dạng. Lợi nhuận từ việc buôn bán, vận chuyển thuốc lá lậu lớn khiến nhiều đối tượng bất chấp quy định pháp luật, sử dụng thủ đoạn tinh vi để đối phó với cơ quan chức năng. Đặc biệt, việc mua bán thuốc lá điện tử qua mạng xã hội ngày càng phổ biến, đa dạng hình thức, gây khó khăn trong việc phát hiện và xử lý.
Ông Tống Đức Việt, Đội trưởng Đội Quản lý thị trường số 10, chia sẻ: “Nhiều đối tượng sử dụng mạng xã hội để giao dịch, bán hàng trực tuyến, khiến việc kiểm tra, xử lý trở nên phức tạp. Lực lượng chức năng phải thường xuyên theo dõi, nắm bắt thông tin và có biện pháp nghiệp vụ phù hợp mới kịp thời phát hiện vi phạm.”
Giải pháp tăng cường kiểm soát hướng tới môi trường kinh doanh lành mạnh
Để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống buôn lậu thuốc lá, Chi cục Quản lý thị trường Ninh Bình đã đề xuất:
- Đẩy mạnh tuyên truyền đến người dân và cơ sở kinh doanh về tác hại của thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
- Tăng cường phối hợp liên ngành, xác định rõ trách nhiệm từng lực lượng, đơn vị trong hoạt động kiểm soát.
- Kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ thuốc lá trái phép.
- Tổ chức tuyên truyền sâu rộng trên các phương tiện thông tin đại chúng và mạng xã hội để nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt là thanh thiếu niên.
Có thể thấy, tình trạng buôn bán, sử dụng sản phẩm thuốc lá nhập lậu, thuốc lá điện tử vẫn còn hiện hữu. Bằng sự quyết tâm và phối hợp đồng bộ, lực lượng quản lý thị trường tỉnh Ninh Bình đang từng bước siết chặt kiểm soát, ngăn ngừa từ gốc, hướng tới xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, văn minh.
“Chúng tôi mong muốn mỗi người dân, mỗi cơ sở kinh doanh hãy là một ‘tai mắt’ trong việc phát hiện, tố giác các hành vi vi phạm liên quan đến thuốc lá. Chỉ khi có sự chung tay của toàn xã hội, công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu thuốc lá mới đạt hiệu quả bền vững” – Chi cục trưởng Phan Thế Anh nhấn mạnh.
Lê Ngọc Hương
Chi cục Quản lý thị trường