Trong bối cảnh công nghiệp phát triển nhanh, hoạt động sản xuất, kinh doanh sử dụng hóa chất ngày càng phổ biến, tiềm ẩn nhiều rủi ro mất an toàn, công tác giám sát, quản lý hóa chất trở thành nhiệm vụ quan trọng, gắn liền với mục tiêu phát triển bền vững. Tại Ninh Bình, Sở Công Thương đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tăng cường kiểm soát, hướng dẫn và giám sát việc thực thi quy định pháp luật về an toàn hóa chất tại các doanh nghiệp, qua đó nâng cao khả năng ứng phó sự cố, giảm thiểu nguy cơ đối với môi trường và cộng đồng.
Nguy cơ tiềm ẩn từ hoạt động sử dụng hóa chất
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Ninh Bình có hàng trăm doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực sản xuất xi măng, dệt nhuộm, da giày, chế biến thực phẩm, cơ khí, điện tử, khai thác – chế biến khoáng sản… Trong đó, nhiều cơ sở sử dụng và lưu trữ các loại hóa chất nguy hiểm như axit sulfuric, xút NaOH, clo lỏng, amoniac, dung môi hữu cơ dễ cháy nổ.
Theo đánh giá của ngành chức năng, sự cố rò rỉ, tràn đổ hoặc cháy nổ hóa chất nếu xảy ra có thể gây hậu quả nghiêm trọng, không chỉ làm gián đoạn sản xuất, thiệt hại tài sản của doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người lao động, môi trường sinh thái và đời sống dân cư xung quanh. Chính vì vậy, việc chủ động phòng ngừa và xây dựng kịch bản ứng phó sự cố hóa chất là yêu cầu bắt buộc đối với mọi cơ sở sản xuất.
Tăng cường tuyên truyền, giám sát, kiểm tra đồng bộ
Nhằm siết chặt công tác quản lý, thời gian qua Sở Công Thương Ninh Bình đã thường xuyên giám sát diễn tập các tình huống giả định tại các doanh nghiệp có sử dụng hoá chất trên địa bàn tỉnh, tập trung vào những doanh nghiệp có quy mô sản xuất lớn, khối lượng hóa chất tồn trữ cao hoặc nằm trong khu dân cư. Nội dung kiểm tra bao gồm: việc xây dựng và thực hiện kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất; đầu tư, trang bị hệ thống an toàn, cảnh báo; công tác huấn luyện, tập huấn cho cán bộ, công nhân trực tiếp làm việc với hóa chất. Đặc biệt là công tác diễn tập ứng phó với sự cố khi có sự cố xẩy ra đối với các doanh nghiệp.
Qua kiểm tra, hầu hết doanh nghiệp đã có ý thức hơn trong việc tuân thủ quy định, chủ động xây dựng phương án ứng phó, bố trí kho chứa hóa chất riêng biệt, gắn biển báo an toàn, trang bị thiết bị phòng hộ cho người lao động. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại hạn chế như: Vẫn còn nhiều doanh nghiệp chưa đề cao vai trò của việc diễn tập ứng phó sự cố hoá chất, một vài doanh nghiệp khi diễn tập vẫn còn lúng túng trong công tác phối hợp giữa các bộ phận khi có tình huống xẩy ra, hệ thống cảnh báo còn chưa đồng bộ…
Từ thực tế trên, Trong quá trình giám sát, Sở Công Thương đã tuyên truyền, nhắc nhở, yêu cầu doanh nghiệp khắc phục hạn chế, bổ sung trang thiết bị, thường xuyên diễn tập định kỳ; đồng thời tăng cường phối hợp với lực lượng Cảnh sát PCCC và chính quyền địa phương trong công tác kiểm tra, giám sát.
Bên cạnh công tác kiểm tra, Sở Công Thương Ninh Bình còn coi trọng hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về an toàn hóa chất cho doanh nghiệp và người lao động. Sở thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo chuyên đề tuyên truyền đến các doanh nghiệp có sử dụng hoá chất các văn bản quy phạm pháp luật trong hoạt động hoá chất, cách thức quản lý, lưu trữ, vận chuyển và xử lý sự cố hóa chất; hướng dẫn quy trình cấp phép, đăng ký hóa chất; chia sẻ kinh nghiệm ứng phó sự cố từ thực tiễn. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao ý thức trách nhiệm mà còn tạo sự đồng thuận từ người lao động và cộng đồng xã hội trong công tác phòng ngừa sự cố.
Hướng tới mục tiêu phát triển bền vững
Trong bối cảnh Ninh Bình đang đẩy mạnh thu hút đầu tư công nghiệp, vấn đề đảm bảo an toàn hóa chất càng trở nên cấp thiết. Sở Công Thương xác định, ngoài việc xử lý sự cố, điều quan trọng là phải chủ động phòng ngừa từ xa. Do đó, ngành Công Thương tiếp tục triển khai các giải pháp:
- Tăng cường ứng dụng công nghệ số trong giám sát an toàn hóa chất, từng bước xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý hóa chất tập trung trên toàn tỉnh.
- Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý, thanh tra, giám sát, đồng thời đào tạo lực lượng ứng phó sự cố chuyên trách tại các doanh nghiệp.
- Đẩy mạnh xã hội hóa trong công tác phòng ngừa, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư thiết bị hiện đại, thân thiện môi trường, thay thế dần hóa chất độc hại bằng nguyên liệu an toàn hơn.
- Tăng cường phối hợp liên ngành giữa Công Thương, Tài nguyên – Môi trường, Y tế, Công an và chính quyền địa phương để xử lý kịp thời khi có tình huống xảy ra.
Phát biểu về định hướng thời gian tới, Lãnh đạo Sở Công Thương Ninh Bình nhấn mạnh: “Công tác giám sát, ứng phó sự cố hóa chất không chỉ là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước mà còn là yêu cầu sống còn đối với các doanh nghiệp. Sở sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện nghiêm quy định pháp luật, xây dựng môi trường sản xuất an toàn, bảo đảm phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.”
Việc Sở Công Thương Ninh Bình đẩy mạnh giám sát, tăng cường tuyên truyền, đồng thời yêu cầu doanh nghiệp chủ động phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất là bước đi cần thiết, góp phần hạn chế tối đa rủi ro, bảo vệ môi trường sản xuất, bảo đảm an toàn cho người dân và hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Đây không chỉ là nhiệm vụ quản lý mà còn là cam kết trách nhiệm với cộng đồng và xã hội.
Đào Thị Tâm
Phòng Quản lý Công nghiệp